Бір нәрсе өзі түкті шұбар ала,

Сипаты бек асып тұр көрсең жаңа.

Ішінде шығар жері қиын екен,

Егер де қолға түссе болар пана.

/Пұшпақ ішік/. 

Бір нәрсе менен биік,

Кейде менен аласа.

Мұндай қызық дүниеде,

Көріп пе едің тамаша.

/Бөрік/.

 

 

Атамдікі - шошақ,

Апамдікі - жалпақ.

/Атамның тымағы мен апамның кимешегі/.

 

Төрттен қосқан басы бар,

Маңдайында шашы бар.

Өзің көрген баяғы,

Салпылдайды сабағы.

/Тымақ/.

 

 

Дөп-дөңгелек басы бар,

Маңдайында шашы бар.

Өзің көрген баяғы,

Сапылдайды сабағы.

/Тымақ/.

 

 

Ашамайды арта салдым,

Айыл жібін тарта салдым.

/Тымақ/.

 

 

Жансызға бітеді екен құйрық қанат,

Адамнан қалмаймын деп етер талап,

Ішінде қанатының екі жіп бар,

Не нәрсе бұл айтқаным, тезірек тап.

/Тымақ/.

 

 

Үшеуі салпы,

Бірі таңқы.

/Тымақ/.

 

Алды ұзын, арты қысқа,

Беттері өзіне сай әрбір тұста,

Суықта да, жылыда да пана болар,

Таппасаң басыңдағыны қолыңа ұста.

/Тымақ/.

 

 

Басы жоқ, құсқа біткен екі қанат,

Адамнан қалмаймын деп қылдым талап.

Ішінде қанатының екі жіп бар,

Не нәрсе бұл айтқаным, тезірек тап.

/Тымақ/.

 

 

Керегесі тыртық, уығы қысқа,

Керек болған үй екен біздің тұсқа.

Отарға мал айдасам, жолға шықсам,

Үйімді тігіп жүрем жазда, қыста.

/Бөрік/.

 

 

Шылдыр-шылдыр жүгенім,

Сұлу қара құнаным.

Көлеңкесі көсіктей,

Ауырлығы асықтай.

/Сәукеле/.

 

 

Сылдыр-сылдыр кісенім,

Сылдырлайды кісенім,

Құлағында құлпы жоқ,

Құдіретті кісенім.

/Сәукеле/.

 

 

Сұлу-сұлу құнаным,

Сылдырлаған жүгенім,

Аяз күнде мінбеген,

Аяғы жерге тимеген.

/Сәукеле/.

 

 

Құйын, құйындікі түйін.

/Шашбау/.

 

 

Биік таудың басында қара лашық,

Түңлік жабық болғанмен есік ашық,

Қайда жүрсең қажетің соған түсіп,

Құтылмассың керексіз деп одан қашып.

/Бас киім/.

 

 

Бір жануар бар екен өзі сұсты,

Себеппен ортасында сызық түсті.

Бір жігітті тұрады буындырып,

Дүниеде көрмедім ондай күшті.

/Сақина/.

 

 

Жайсам - жамшыдай,

Жапсам - қамшыдай.

/Қолшатыр/.

 

 

Күрке ғой көрсең алыстан,

Астында адам қорғалар.

Ұстасаң бір тал қамыстан,

Төбеден суы сорғалар.

/Қолшатыр/.

 

 

Бір нәрсе, биік іші қуыс,

Ол заттың сүйегі көп айқұш-ұйқыш,

Көзі бар жарқыраған төбесінде,

Жайса үлкен, жинағанда бір-ақ уыс.

/Қолшатыр/.

 

 

Япырмай, отау көрдім есігі жоқ,

Өзінің күн түсетін тесігі жоқ.

Көтерген шаңырақты жалғыз бақан,

Уығының байлауы бар, шешуі жоқ.

/Қолшатыр/.

 

 

Талтаймашқа мен талтайдым,

Талтаймаш маған талтайды.

/Шалбар/.

 

 

Таңертең тұрдым,

Айырыма міндім.

/Шалбар/.

 

 

Күндіз толады,

Түнде солады.

/Шалбар/.

 

 

Азанда тұрдым,

Екі сайды қудым.

/Шалбар/.

 

 

Ерте тұрдым,

Екі айыр жолға түстім.

/Шалбар/.

 

 

Тұла бойы тыста,

Екі қолы іште.

/Белбеу/.

 

 

Қара үй,

Қара үйдің ішінде ақ үй,

Ақ үйдің ішінде бес бала,

Бесеуінің қолында бес айна.

/Етік, ақ байпақ, бес башпай, бес тырнақ /.

 

 

Барады, барады,

Аузын ашып қалады.

/Кебіс/.

 

 

Аузы аңқайып қалады,

Босағада тұрады.

/Кебіс/.

 

 

Сырты қара, іші қызыл,

Сұғып алсаң жып-жылы.

/Галош/.

 

Ерте тұрдым, керек қылдым,

Қажетімді өтеп алып, 

Босағаға тастадым.

/Галош, кебіс/.

 

Он екі тесігі бар жалғыз тілі,

Жып-жылтыр, сыртында жоқ тіпті міні.

Көтерер адамзатты қиналмай-ақ,

Жоқ екен күштілікке ешбір кемі.

Сап алар аузын буып қапшығына,

Өзінде дайын екен арқан жібі.

/Ботинка/.

 

 

Ағайынды төрт кісі,

Бір қалпақты киеді,

Төрт кісіні төрт жерден

Төрт ғашығы сүйеді.

/Сандал/.

 

Күні бойы сен оны

Екі аяқтап аласың.

Жатар кезде өзіңнен

Аулақтатып қашасың.

/Етік/.

 

 

Қалада бір нәрсе бар, он сайы бар,

Жігітке пайда болар бір жайы бар.

/Қолғап/.

 

 

Бес ін,

Бес іннің аузы бір ін.

/Қолғап/.

 

 

Көсеуді бесеуге сұқтым.

/Қолғап, саусақ/.

 

 

Дөңгелек айналасы, төртеу көзі,

Сөйлейтін ешбір хабар жоқ-ты сөзі.

Нәрсені қашық тұрған жақындатып,

Жібермей ұстап тұрар мықтап өзі.

/Түйме/.

 

 

Жырығыңа жұмалағым.

/Ілгек/.

 

 

Жүнсіз қолым жүнді жеңге кірді.

/Тонның жеңі/.

 

 

Не нәрсе жұдырықтай дөп-дөңгелек,

Ішінде бөлмесі бар бөлек-бөлек.

Бөлмесіне көп түлік еркін сияр,

Қабаттап айдап тықсаң ептеңкіреп.

/Қалта/.

 

 

Бір нәрсе қолға жұмсақ былқылдайды,

Аузында екі тісі жылтылдайды.

Салуға өзге нәрсе бұйрығы жоқ,

Арнап салған нәрсеге жыртылмайды.

/Қалта, бумажник/.

 

Кірт етіп кіріп кетті,

Сырт етіп шығып кетті.

/Қаптырма/.

 

 

Өздігінен бата алмас,

Адам өмірімен қатарлас.

Ол болмаса пендеңіз,

Тіршілік өмір жасамас.

/Киім/.

 

 

Артында құйрығы бар,

Төреден бұйрығы бар.

/Жаулық, кимешек/.

 

 

Адамның сәні,

Онсыз жоқ мәні.

/Киім/

 

Дорбаға тығып, бас бағын,

Байлай салдым қос жағын.

/Тымақ/

 

Қыста,

Шығарда тысқа,

Құлағы салпақ,

Құйрығы жалпақ.

Төбесі жайпақ,

Түкті маңдайы тайпақ,

Іші мамық, байпақ.

Қара орманды қаптадым,

Сөйтіп жан сақтадым.

/Тымақ/

 

Ортасы күмбез.

Іргесі тегіс-ті.

Күннен қорғайды,

Шындағы егісті.

/Қалпақ/

 

Әжеме өң берген,

Жиегін көмкерген.

Етегі желкендей,

Киім еді ол нендей?

/Кимешек/

 

Әкем ақ тауын,

Ақ шарбымен орады.

/Сәлде/

 

Әшекейлі күбіні,

Үюлі тұрған шөмеле,

Кигіздім биік төбеге.

/Сәукеле/

 

Сырт жағына зер жіппен,

Көз тартатын көрікпен,

Ою-өрнек бастырған,

Шалқасынан тастаған,

Кәдімгі сырлы тостаған,

Қойсаң егер төңкеріп,

Төңірегін көмкеріп,

Тостағандай бос тұрған,

Киіз үйден аумайды,

Басқұрмен бастырған.

/Тақия/

 

Іші - егіс,

Сырты - тегіс.

/Тон/

 

Аузы бір –

Қос құбыр.

/Шалбар/

 

Қолы бар,

Саусағы жоқ.

Мойны бар,

Басы жоқ.

/Көйлек/

 

Күндіз

Таяғымды қаптаймын,

Түнде

Босағаға тастаймын.

/Аяқ киім/

 

Күні бойы жүргізеді,

Үйге де кіргізеді.

Бірақ, өзі ізетті,

Босағада қалып

Шығуымды күтеді.

/Аяқ киім/

 

Бес айналы туыс,

Тапқаны бір қуыс.

/Тырнақ пен етік/

 

Судан ғайып,

Әжемде бар

Қос қайық.

/Кебіс/

 

Қаз-қатар тесігі бар,

Қалпақсыз есігі бар.

Көмейінде тілі бар,

Аузын буар жібі бар,

Кеме сынды пошымы,

Білсең айтшы, осыны?

/Бәтеңке/

 

Есігі біреу,

Бөлмесі бесеу.

/Қолғап/

 

Аузы біреу, бес құдық,

Қыстыкүні бойлатам,

Бесеуіне бес құрық.

/Қолғап/

 

 

Ағайынды бес туыс,

Жамылатын тоны бір.

Бесеуінде бес қуыс,

Сырттан кірер жолы бір.

/Қолғап/

 

Қандай байлық ішінде,

Барын өзім білетін,

Қоймалар көп үстімде,

Көшіп бірге жүретін.

/Жаңқалталар/

 

Іші мата,

Тысы мата,

Арасы мақта,

Төрт бұрышты қабылған.

Бұл не,

Жатарда табылған?

/Көрпе/

 

Киімдегі қуыс,

Ұсақ-түйекке ыдыс.

/Қалта/

 

Дөңгелек өзі,

Төртеу көзі.

Ұстайды мықтап,

Тұрғанды сырттап.

/Түйме/

 

Жайсаң - түңлік,

Жисаң - діңгек.

/Қолшатыр/

 

Көлшігім бар төбемде,

Аптапта жуынам,

Піл тұмсықпен себем де.

/Душ/

 

Шұқысаң көзін,

Көрсетіп төзім,

Арашаға

Біреуді шақырар,

Өзі тыныш отырар.

/Телефон/

 

Тілі бар түймелі,

Кеңірдегі кернеген,

Ән менен күй кені.

/Сырнай/

 

Жездекем

Бұраса құлақты,

Селдетем

Құбырдан бұлақты.

/Су краны/