Дәмді-дәмді тағамдарды жинайды,

Қонақтарды көңілдене сыйлайды.

/Дастархан/.

Мен көрдім бір теңізден темір қайық ,

Әр пенде сол қайықты көруі лайық.

Үстіне түндігі жоқ үйді тігіп,

Кетеді риза болып барша халық.

/Поднос, дастархан/.

 

Қараңғы үйде белін буған бек жатыр.

/Сыпырғыш/.

 

 

Жалпақ бетті батыр,

Белін буып жатыр.

/Сыпырғыш/.

 

Жақсы жерде жүреді,

Жаман жерде жатады.

/Сыпырғыш/.

 

 

Белін берік байлаған,

Босағадан жай алған.

Лас, қоқыр, шаң-тозаң,

Қосақтап бәрін айдаған.

/Сыпырғыш/.

 

 

Базардан белбайлау қыз әкелдім.

/Сыпырғыш/.

 

 

Бір қыз қарап тұр,

Шашын тарап тұр.

Белін буып тұр,

Бетін жуып тұр.

/Сыпырғыш/.

 

 

Белі бір, белбеуі он бір,

Кетпейді өмір бойы бетінен кір.

/Сыпырғыш/.

 

Бір үйден бала көрдім басы жалпақ ,

Белінде белбеуі бар бунақ-бунақ.

Тымтынып үй ішінде жүгіреді,

Ерте-кеш , анда-санда , уақ-уақ.

/Сыпырғыш/.

 

Сақалы жоқ , шашы бар,

Бет-аузы жоқ , басы бар.

Белін бекем байлаған,

Қоқсықты қоймай айдаған.

/Сыпырғыш/.

 

 

Бес жерінен буынған,

Еңбек десе жұмылған.

/Сыпырғыш/.

 

 

Үйде жездем жатыр,

Жез белбауын орап жатыр.

/Сыпырғыш/.

 

 

Күндіз бай,

Түнде кедей.

/Жүк/.

 

 

Кіруге адам батпайды,

Затыңды аман сақтайды.

/Сандық/.

 

 

Бір нәрсе төртпақтасып ұйықтап жатыр,

Қарнына көрінгеннің бәрін жұтар.

Адамзат қажеттісін іздегенде,

Қаңқ етіп ала ғой деп аузын ашар.

/Әбдіре/.

 

 

Төрт бұрышты,

Бір ауызды.

/Әбдіре/.

 

 

Бір итім қабаған,

Аузына темір жамаған.

/Әбдіре, кебеже/.

 

 

Бір нәрсе төрт аяқты, екі басты,

Көтеріп адамзатты көңіл ашты,

Бір адым жерге өзі бара алмайды,

Аяғы болса-дағы қозғалмасты.

/Кереует/.

 

 

Көп жерде кездеспейді осы шұбар,

Шұбарға мінген жанның бәрі құмар.

Жүк артып мінсе-дағы қанша оны,

Сонда да арықтамас ол жануар.

/Кереует/.

 

Болғанда беті гүлді, асты сырлы,

Жинаған арасына жүн-жүбірді.

Төрт бұрыш, тоқсан жолды торқасымақ ,

Халінше адамзатқа пайда қылды.

/Көрпе/.

 

 

Бір нәрсе өзі жансыз керіледі,

Қампиып қарны торсық көрінеді.

Ісі бар және о-дағы таңғажайып,

Сабаса екі жақтап семіреді.

/Құс төсек/.

 

Болғанда бір ауызға екі қақпақ ,

Еркінде адамзаттың ашып, жаппақ.

Қаншалық өрнек-өрнек азық-ауқат,

Ішінде сол нәрсенің қойған сақтап.

/Шкаф/.

 

 

Дүниеде бір қақпас бар құйған қыштай,

Ішінде түрлі аң жатыр іші пыспай.

Қапастан сол аңдарды шығарған соң,

Отырар құрмет етіп ұстай-ұстай.

/Шкафтағы зат/.

 

 

Жайсам - жамшыдай,

Жисам - қамшыдай.

/Шымылдық/.

 

 

Түнде түйедей,

Күндіз түймедей.

/Шымылдық/.

 

 

Жайса - көлдей,

Жиса - жеңдей.

/Шымылдық/.

 

 

Жатса - қояндай,

Тұрса - түйедей.

/Шымылдық/.

 

 

Керегенің басында

Мақпал қоржын.

/Тұтқыш/.

 

 

Аяғы жоқ , қолы жоқ ,

Көйлегі көк, қарны тоқ.

/Жастық/.

 

 

Кішкентай ғана мінтас,

Алып ұрсам сынбас.

/Тұтқыш/.

 

Табан-табан, табан-ай,

Табаны жалпақ қоян-ай,

Көлеңкесі күмістен,

Күліп тұрған қоян-ай.

/Айна/.

 

 

Қарап тұрсаң өзіне,

Сурет түсер көзіңе.

Ол суретің ұқсайды,

Дәл қазіргі кезіңе.

/Айна/.

 

 

Бір көл бар, мөлдір емес, лас емес,

Ішіне ит түссе де арам емес.

/Айна/.

 

 

Адамды тартып алар көрсе өзі,

Мелшиіп қарап тұрар болмай сөзі.

Жанына барған кісі екеу болар,

Бетіне түртіп қалсаң шығар көзі.

/Айна/.

 

 

Егіз екі қарсы келді,

Арасына көк мұз түсе берді ,

Біреуі жанды, біреуі жансыз.

/Айна/.

 

 

Алдыма келіп бір сағым,

Көрінді менің көзіме.

Бұл қалай деп сенбеп ем,

Дәл келтірді өзіме.

Байқап тұрсаң бір ғажап,

Аждаһадай тұлғасын,

Сиғыздыра әкелген

Алақандай көзіне.

/Айна/.

 

Әрі отыр ләйлім құс,

Бері отыр ләйлім құс.

Көлеңкесі күмістен,

Күліп тұрған ләйлім құс.

/Айна/.

 

 

Бір дария жерде емес, көкте де емес,

Дарияның аузы көмеш, түбі төгеш.

Суының мөлдірлігі таңқалғандай,

Ішіне ит түссе де арам емес.

/Айна/.

 

 

Күнде оған қараймын,

Қара шашым тараймын.

/Айна/.

 

 

Сүңгідім суға қарап етпетімнен,

Артыма бір қарадым кеткенімнен.

Әлгі су сүңгіп кеткен мұз боп қатты,

Тағы да шығар-шықпас еркі өзімнен.

/Айна/.

 

 

Көлеңкесін көріспек,

Көріп тұрсаң күліспек.

/Айна/.

 

 

Үстінен ажырамас ағаш енді,

Қарасаң күлкісіне тамаша енді.

Сұлулық, көркемдікке әуес болған,

Адам менен өзі жүрер таласа енді.

/Айна/.

 

 

Бір нәрсе су ішінде болды пайда,

Дарияға оны алатын дәурен қайда. 

/Айнадағы сурет/.

 

Басы жоқ, төрт аяқты, жансыз бір зат,

Құлағы жоқ, көзі жоқ, бейне бір ат.

Жүк артсаң әсте белі майыспайды,

Құйрық-жалсыз бұл өзі не қылған зат.

/Үстел/.

 

 

Дөңгелек айналасы, үсті тегіс,

Табылар тарапынан түрлі жеміс.

Төртеуі ағайынды тату екен,

Олардан аулақ жүрер ұрыс-керіс.

/Үстел/.

 

 

Төрт келінге бір орамал.

/Үстел/.

 

 

Арқасында азығы,

Бауырында қазығы,

Күнде шүлен тарқатар,

Оның неден жазығы?

/Үстел/.

 

 

Бір нәрсе дөңгеленген төрт аяқты,

Көтерген үш уақыт барлық затты.

Жем беріп, сол уақытта келгендерге,

Етеді көңілін шат, әрі ауқатты.

/Ас ішетін үстел/.

 

 

Бір дария жерде де емес, көкте де емес,

Төрт тіреу төрт жағынан тұрады егес.

Үстіне алуан түрлі жеміс шашып,

Бірнеше үйрек келіп қонады еміс.

/Үстел, тамақ, шыныаяқ/.

 

 

Төрт аяқты болса да жүре алмайды,

Өздігінен еш нәрсе біле алмайды.

Жайылған дүниеге бір ғажайып,

Тік көтеріп отырар адамдарды.

/Орындық/.

 

Бір нәрсе ет жемейді, су ішпейді,

Үстінен оның, сірә, жан түспейді,

Шаршамас, белі талмас, сондай мықты,

Тұруға жалықпайды, беріспейді,

Міні жоқ, бойы сұлу болғанменен,

Таңырқап оны адам көріспейді.

Мінезі сол нәрсенің сондай жуас,

Бір-бірін бөтен малдай тебіспейді,

Жұмысын салтаң мініп бітірмесе,

Жегуге арба шана көніспейді,

/Орындық/.

 

Адам жоқ, салмақ салмаған,

Орны жоқ, кезіп бармаған.

Тізе бүкпей әлі тұр,

Сонда да таяғы талмаған.

/Орындық/.

 

Бар екен бір асыл зат белін буған,

Қаншама жиренбейді лас судан.

Жаны жоқ, кеудесінде болса-дағы,

Қалмайды көп жиылған ұлы дудан.

/Шылапшын/.

 

Өзі кірді ашады,

Суға салсам қашады. 

/Сабын/.

 

Бұдан кір қорқады,

Судан бұл қорқады.

/Сабын/.

 

Бір нәрсе екі түрлі заттан болған,

Адамзат шығарады істеп қолдан. 

Жұмсаймыз уақытымен тазалыққа

Өмірі ақырында бітер содан.

/Сабын/.

 

Дүниеде күйме көрдім төрт аяқты

Дөңгелек екі басы ай сияқты.

Төрт есік,мәткесі бар,уығы жоқ,

Үзік жоқ, туырлық жоқ, түндігі жоқ,

Құс төсек мамық жастық, біреу жатыр,

Көңілі уайымсыз жай сияқты.

/Бесік/.

 

Бір жігіт үш белбеу байланады.

/Бесік/.