THE STATE LANGUAGE DEVELOPMENT INSTITUTE

МЕМЛЕКЕТТІК ТІЛДІ ДАМЫТУ ИНСТИТУТЫ

ИНСТИТУТ РАЗВИТИЯ ГОСУДАРСТВЕННОГО ЯЗЫКА

Соңғы мақалалар:

Сіздің іздегеніңіз бар ма?

БАТЫРЛАР ЖЫРЫ КЕЙІПКЕРЛЕРІН БІРІЗДЕНДІРУ

ТОЛЫҒЫРАҚ

ТҮРКІ ТІЛДІ ЕЛДЕРДІҢ БАСЫН БІРІКТІРГЕН ФОРУМ

Авторы: МТДИ ақпарат

10/04/2024 11:18 0 579 0

2023 жылдың 21-22-қыркүйегінде Бішкек қаласында «Түркі тілді елдердің ел аралық форумы» өтті. Форумға Түркия, Әзербайжан, Қазақстан, Өзбекстан Түркменстан, Ресей, Венгрия, Германия мемлекеттерінен келген мамандар, Халықаралық түркі академиясы, Халықаралық түркі мәдениеті мен мұрасы қоры, Ататүрік Мәдениет Орталығы, Тіл және Тарих Жоғары мекемесі мамандары және Түрік мемлекеттерінің тіл мәселесі бойынша мемлекеттік құрылымдары және ұйым өкілдері қатысты.

Түркітілдес халықтардың халықаралық тіл форумы қазіргі ғылыми прогресс дәуірінде біртұтас тіл білімін, мәдениетін, білімі мен тілін нығайту және дамыту алаңы, сондай-ақ түрлі түркі тілдес халықтар арасындағы өзара түсіністік пен ынтымақтастықты нығайту алаңы болып табылады.

Форумның мақсаты – түркітілдес елдердің мәдениет және тіл саласындағы ынтымақтастығын кеңейту және дамыту, лингвистикалық қауіпсіздік мәселелерін талқылау.

Халықаралық тіл форумына қатысушылар түркітілдес халықтар арасындағы қарым-қатынасты нығайтуға және ынтымақтастық үшін қолайлы жағдай жасауға, сондай-ақ күрделі және болашақ кезеңдерді ескере отырып, келесі мақсаттарды жүзеге асыруға табанды күш салу қажет деп санайды:

- Түркітілдес елдердегі мемлекеттік тілдерді бақылайтын құрылымдар арасындағы байланысты жалғастыру және нығайту;

- Түркі әлемінің геосаяси және мәдени кеңістігінің интеграциясын қолдау және осы бағытта қысқа мерзімді, орта мерзімді және ұзақ мерзімді стратегиялық жобаларды әзірлеу;

- Түрік тілдерінің жалпы белгілерін (әдеби нормалар, диалектілер, сөйлеу және тілге сыртқы әсерлер) және терминологияны, лексикографияны және т.б.;

- Ортақ түрік тілді халықтардың сөздіктерінің электронды нұсқасын жасау және дыбысты әріпке, әріпті дыбысқа айналдыратын ортақ бағдарламаларды енгізу;

- Түркітілдес халықтардың тілдік ақпаратын барлығына қолжетімді және пайдалы ету;

- Түркі тілдес халықтардың туысқандық бірлігін және ғалымдардың ынтымақтастығын арттыру;

Форум пленарлық және 2 секциялық отырыстан тұрды. Пленарлық отырыста құттықтаулар мен баяндамалар тыңдалса, бірінші секцияда лингвистикалық интеграция, адамның ықпалы және тіл саясаты туралы айтылса, екінші секцияда тілдік өзгерістер, коммуникация және жасанды интеллект жайында сөз қозғалды.

Форум тақырыбына қатысты мәселелерді жан-жақты талқылау нәтижесінде форумға қатысушылар жаһандану және цифрлық трансформация дәуірінде мынаны нақты атап өтті:

- Түркітілдес халықтардың тіл тарихын қазіргі ғылыми жаңалықтарға сүйене отырып тереңірек жазу;

- Ғылыми зерттеулерді мемлекеттік деңгейде қолдауды күшейту;

- Түркітілдес халықтардың өзіндік ерекшелігі мен төл тамырын нығайта түсетін іс-шараларды жүзеге асыру;

- Түркі әлемінің әлеуеті мен рухани салаларына негізделген идеологиялық бағытта түркітілдес елдердің білім және ғылым мекемелерінің бірлескен ынтымақтастығын дамыту;

- Халықаралық байланыстарды нығайту және практикалық ғылыми шаралар өткізу;

Форумға қатысушылар шараның жоғары деңгейде ұйымдастырылғанын атап өтіп, бірауыздан резолюция қабылдады.