THE STATE LANGUAGE DEVELOPMENT INSTITUTE

МЕМЛЕКЕТТІК ТІЛДІ ДАМЫТУ ИНСТИТУТЫ

ИНСТИТУТ РАЗВИТИЯ ГОСУДАРСТВЕННОГО ЯЗЫКА

Соңғы мақалалар:

Сіздің іздегеніңіз бар ма?

БАТЫРЛАР ЖЫРЫ КЕЙІПКЕРЛЕРІН БІРІЗДЕНДІРУ

ТОЛЫҒЫРАҚ

Беташар — тойдың сәні

Авторы: Кенже ҚУАТ

02/05/2017 16:35 0 80792 0

Ұлы үйленеді дегенде «отыз күн ойын, қырық күн тойын» жасап, барын шашатын қазақпыз ғой. «Баласына бір той жасап бере алмай, өтіп жатыр дүниеден қанша адам» деп, барын да нарын да баласының жолына салады. Тірнектеп жиған-тергенді тойға жаратады. Себебі, той біз үшін — ізгілік пен жақсылықты, озық дәстүрлерді жаңғыртып, жалғастыратын елеулі оқиға.

Үйлену тойының сәні беташар екені белгілі. Осы бір киелі де кәделі ғұрыпта қаншама тәрбие тұнып тұр десеңізші. Әйтсе де осы бір дәстүрімізді қаншалықты дұрыс атқарып жүрміз?! Беташар — қазақтың келін түсіргенде жасайтын салтының бірі. Дәстүрлі беташар, әдетте, тойға жиналған халық тарқар кезде өткізілген екен. Бет ашу рәсімі жаңа түскен жас келін үшін мән-мағыналы, маңызды шақ десе болады. Осы күннен бастап оның қыз дәурені аяқталып, ақ апаларымыз айтпақшы қайын жұртқа «тастай батып, судай сіңетін» кезеңі басталмақ. Біз болсақ бұл шараны үлкен тойдың алдында жасап жүрміз. Бұл жерде беташар не үшін және кім үшін жасалады деген сұрақ туындайды.

Келіннің бетін қайын жұртымен таныстыру үшін ашады. Яғни, бет ашылу рәсімі күйеу жігіттің туыстары алдында жасалады. Беташар салтанаты, бейнетүсірілім, суретке түсіру… Сөз жоқ, мұның бәрі әдемі. Бірақ, қазақ қыздың бетін өз төркінінің алдында ашпаған. Біздің ең өрескел қателігіміздің бірі — осы.

Ата дәстүрді аяқасты еткенде, тапқанымыз шамалы. Кім алғаш бастағанын кім білсін, біздегі «салт» осы. Қазақтың салтын құрмет тұтқан асабалар дәстүрді жаңғыртып, «қисайған көшті» түзеуге атсалысар бәлкім.

Отарқа