Жаңартылған бағдарламаның маңызы міндеттерінің бірі – «үйрету - үйрен» өмір бойына білім алу, бұл жаңа бәсекеге қабілетті тұлғаның дамуына ықпал етеді.

Бүгінгі таңда мектеп өзінің келбетін күрт өзгертуде. Бұл, ең алдымен, қазақстандық білім берудегі елеулі өзгерістерге байланысты.

Мұғалімдер «Ақпараттандыру ғасырында қалай оқыту керек?», «Сапаны қалай жақсарту керек, сабақта алған білім оқушының бәсекеге қабілетті тұлға болуына қалай көмектеседі?» деген мәселелерге тап болады. Бүгін әлем өзгерді. Ал біз оқыған бағдарлама бүгінгі балаға жетпейді. Себебі басқа уақыт келді. Басқа экономикалық қатынастар пайда болды, балалар үшін жоғары деңгейлі дағдыларды қажет ететін жаңа технологиялар пайда болды. Көпшілігі бұрынғы, кеңестік білім жүйесінің қайтқанын қалайды, мұнда бәрі түсінікті болды, бірақ бұл мүмкін емес, балалар мүлдем басқаша болды, бүгінгі бірінші сынып оқушылары 90-шы жылдардың бірінші сынып оқушыларына ұқсамайды. Бұл қазіргі заманғы балалар, сондықтан білім беру жүйесін бір күйде қалдыру мүмкін емес, бәрі жаңартылып отырады, оны алдымен жаңарту керек. Қазір басты міндет – балаларға білім беру ғана емес, оны қалай қолдануға болатындығы туралы үйрету. Сонымен қатар, біз студенттерді өз бетінше білім алуға және ақпарат іздеуге қызығушылық танытуымыз керек. Бұл жаңартылған мазмұнның мәні.

Егер біз балаларға білімдерін күнделікті өмірде қалай қолдануға болатынын үйреткіміз келсе, мұны мұғалімдер жаңа әдістерді қолдана отырып жасаған мысалдармен, жобалармен жасау керек.

Жаңартылған білім беру мазмұны бағдарламасы төрт дағдыны жетілдіруге бағытталған: тыңдау, сөйлеу, оқу және жазу. Төрт дағды оқу бағдарламасында тығыз байланысты және «спираль әдісімен» салыстырылады. Оқытудың спиральды формасы, оқудың барлық кезеңінде күрделене түсетін материалды қайта қарастыру дәстүрлі оқыту формаларына қарағанда қазіргі оқушының дамуында үлкен артықшылық береді деп болжайды. Білім берудің жаңартылған мазмұнының маңызды ерекшелігі критериалды бағалау болып табылады.

Оқушылар, ата-аналар және мұғалімдер үшін бағалау болуы керек. Енді мұғалім үшін баланы және оның ата-аналарын кері байланысқа үйрету маңызды болады. Яғни, мұғалім оқушының дәптерлеріне оқушы не назар аударуы керек екенін жазады. Бұл ата-аналарға баланың қаншалықты жақсы оқып жатқанын түсінуге көмектеседі. Ал мұғалім, өз кезегінде, оқушының үлгерімін дәл бағалауға көп мүмкіндік алады, өйткені кез-келген тапсырма формативті түрде бағаланады. Бұл бағалау критерийлері анықталады, және студенттер бұл өлшемдерді біледі, содан кейін біреуі неге мақталды, ал екіншісі неге жоқ деген сұрақтар болмайды.

Қарауға ұсынылған білім беруді жаңарту бағдарламасы білім беру белсенді, бірлескен ортада жүргізілуі керек, білім беруді саралау жүзеге асырылуы керек. Жоғарыда айтылғандардан басқа АКТ, интерактивті оқыту, зерттеу әдістері және оқушылардың қажеттіліктеріне уақытылы жауап беру міндетті.

Жеке және әлеуметтік дамудың арқасында студенттер қоғамның құндылықтарын және жеке құндылықтарын анықтауға, қайта қарастыруға және бағалауға үйренеді. Сонымен қатар, олар өз қабілеттерін бағалауға, өз бетінше жұмыс істеуге, сонымен қатар ұжымда жұмыс істеуге және шешім қабылдауға мүмкіндік беретін дағдыларды дамытады. Басқаша айтқанда, оқу бағдарламасының нақты мазмұнын игеруге емес, оны жеке мақсатына жету үшін және қоғамға тиімді қатысу үшін түсіну және пайдалану қабілетіне баса назар аударылады.

Сонымен мұғалімнен не талап етіледі? Бұл шеберлік:

-          нәтижеге жету үшін оқу мақсаттарын тұжырымдау;

-          оқу материалын игеруді ұйымдастыру үшін оқу процесін құру;

-          оқу мақсатына сәйкес оқу материалдарын дайындау;

-          білім беру процесі үшін ақпараттық ортаның әлеуетін пайдалану;

-          студенттердің тұлғалық және белсенді бағытта қарқынды дамуына жағдай жасау;

-          психологиялық жайлылық пен қолдау атмосферасын құру;

-          студенттерді өзін-өзі тәрбиелеуге, өзін-өзі анықтауға және өзін-өзі жүзеге асыруға дайындайды;

-          қойылған мақсаттарға қол жеткізуге бағытталған ағымдағы нәтижелерді бағалау.

Бастауыш мектеп түлегі қоғам талап ететін қасиеттерге ие болуы керек: шығармашылық, ұтқырлық, әлеуметтік жауапкершілік, дамыған интеллект, функционалдық сауаттылық, қарым-қатынас дағдылары, мемлекеттік және шет тілдерінде сөйлесу, айналасындағы адамдармен қарым-қатынаста толеранттылықты білдіру, заманауи технологиялар мен коммуникация құралдарын қолдана білу. Шынында да, бастауыш мектепте моральдық құндылықтардың, көзқарастардың бастапқы негіздері қалыптасады, моральдық-семантикалық категориялардың (жақсылық пен жамандық, жауакершілік, сыйластық, келісім және т.б.). Қазіргі таңда осы жаңартылған білім мазмұны бойынша үшінші жылы жұмыс істеп жатырмын. 2-3 сынып оқушылармен сабақ барысында топтық, жұптық, жеке жұмыс жасау барысында қалыптастырушы бағалаудың тиімді жолдарымен оқушылардың белсенділігін арттырудамыз. Сонымен қатар, әр тоқсан аяқталған кезде жиынтық бағалау жүргізіп, модерация өткізіп жақсы нәтиже көрсетудеміз.

Жаңа бағдарламаның мәні, баланың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру. Оқушы өзінің мектеп қабырғасында алған білімін өмірінде пайдалана білуі керек. Міржақып Дулатовтың «Жалғыз сүйеніш, жалғыз үміт-оқуда. Теңдікке жетсек те, жұртымызды сақтасақ та дүниедегі сыбағалы орнымызды алсақ та, бір ғана оқудың арқасында аламыз. Жақсылықты бастайтын жарқын жұлдыз-оқу» деген сөздерімен аяқтағым келіп отыр. XXI ғасыр – ғылым ғасыры. Мақсатты білім беру – тұлға дамуын жүзеге асыратын мәселе. Сол үшін де бұл бағдарламаның негізі «Өмірмен байланыс» ұғымына құрылған. Ұстаздарға үлкен жауапкершілік міндеттеледі. Оқушылардың бойына XXI ғасырда өмірдің барлық салаларында табысты болу үшін, қажетті дағдыларды дарыту үшін, мұғалімдер тынымсыз еңбектену керек. Жаңартылған оқу бағдарламасы аясында тек өз пәнін, өз мамандығын шексіз сүйетін, бала үшін ұстаз ғұмырын құдретті деп санайтын білімді мұғалімдер ғана жұмыс істей алады.

Сөзімің соңын қорытындылай келе, қазіргі уақыттағы еліміздегі жалпы білім беру мекемелерінде қолданылып жатқан жаңартылған білім беру бағдарламасы бойынша баса мән беріп, айта кететін өзекті ой: алдымызға бір мақсат қоя отырып, сол мақсатқа жету жолында шәкірттердің жүрегіне жол тауып, әрекеттендіре білу шеберлігіне жетсек, егемен елдің ұл-қыздары білімді де білікті болып шықпақ. Соның арқасында біз бәсекеге қабілетті, іргесі мықты ел боламыз. Ұстаздықтың ұлы жолында өзімнің бар күш жігерімді салып, еліме пайдамды тигізіп жатсам, одан артық бақыт жоқ деп ойлаймын.